Dla polskich rodziców wychowujących dzieci do 8. roku życia, wprowadzono wiosną tego roku, nowe możliwości elastycznego organizowania pracy. Pojęcie „elastycznej organizacji pracy” stanowi element zaimplementowanych dyrektywy europejskich: Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1152 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej oraz Dyrektywy 2019/1158 w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów oraz uchylająca dyrektywę Rady 2010/18/UE . Jest to możliwość dostosowania przez pracownika swojej organizacji pracy, co obejmuje m.in.: pracę zdalną, elastyczne rozkłady czasu pracy oraz zmniejszenie wymiaru czasu pracy. Wcześniej, do kwietnia 2023 roku, te uprawnienia obejmowały głównie rodziców dzieci do lat 4. Obecnie większość z tych uprawnień przysługuje również rodzicom dzieci do 8. roku życia.
Praca zdalna dla rodziców
W wyniku ostatnich zmian w Kodeksie Pracy wprowadzono dwie regulacje umożliwiające pracownikom składanie wniosków o pracę zdalną. Są to art. 1881 oraz art. 6719 Kodeksu Pracy.
Zgodnie z art. 6719 par. 6, obowiązkiem pracodawcy jest rozważenie prośby złożonej przez pracownika, który wychowuje dziecko poniżej 4 lat, dotyczącej możliwości pracy zdalnej, chyba że taka opcja jest niemożliwa ze względu na charakter pracy lub strukturę organizacyjną. W przypadku odrzucenia wniosku, pracodawca jest zobowiązany poinformować pracownika o tym fakcie, na piśmie lub elektronicznie, w ciągu 7 dni roboczych od daty złożenia wniosku. Ponadto, zgodnie z art. 6722 par. 2, pracodawca nie ma prawa wydać wiążącej dyrektywy nakazującej zaprzestanie pracy zdalnej i przywrócenie wcześniejszych warunków pracy, z wyjątkiem sytuacji, gdy kontynuacja pracy zdalnej jest niemożliwa ze względu na charakter pracy lub strukturę organizacyjną.
Rodzic dziecka w wieku do 8 lat może ubiegać się o pracę zdalną w ramach elastycznego rozkładu czasu pracy na podstawie art. 1881 Kodeksu pracy. Pracownik ma obowiązek złożenia takiego wniosku nie później niż 21 dni przed planowanym terminem rozpoczęcia korzystania z elastycznego rozkładu czasu pracy.
Inne formy elastycznej organizacji czasu pracy
Oprócz pracy zdalnej, rodzice mogą wybierać spośród innych elastycznych opcji organizacji czasu pracy, takich jak:
- System przerywanego czasu pracy, który przewiduje więcej niż jedną przerwę w ciągu doby.
- System skróconego tygodnia pracy, umożliwiający pracę mniej niż 5 dni w tygodniu.
- System pracy weekendowej, gdzie praca odbywa się tylko w piątki, soboty, niedziele i święta.
- Ruchomy czas pracy, pozwalający na zróżnicowane godziny rozpoczęcia pracy.
- Indywidualny rozkład czasu pracy, który pracodawca może ustalić na pisemny wniosek pracownika.
Elastyczne formy zatrudnienia stanowią znaczący krok w kierunku poprawy równowagi między życiem zawodowym a rodzinnym. Rodzice wychowujący dzieci do 8. roku życia mają teraz dostęp do różnorodnych opcji organizacji pracy, umożliwiających im lepsze pogodzenie wymagań zawodowych z potrzebami rodziny. Nowe przepisy Kodeksu pracy dają większą swobodę wyboru, a praca zdalna oraz inne elastyczne rozwiązania stają się realnym wsparciem dla rodziców, pomagając im osiągnąć zdrowszą harmonię między życiem zawodowym a prywatnym.
Treść Obwieszczenia Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 16 czerwca 2023 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy – Kodeks pracy znajduje się pod linkiem https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20230001465
Więcej informacji dostępnych jest m.in. na stronie internetowej Centrum Informacyjno-Konsultacyjnego Służb Zatrudnienia Zielona Linia https://zielonalinia.gov.pl/-/elastyczne-formy-zatrudnienia-dla-rodzicow-dzieci-do-lat-8.