7-8/2024

Przegląd czasopism nr 7-8/2024

Lipiec – Sierpień 2024 r.

 

1. Arbeiten in bioökonomischen produktionsprozessen / Hendrik Brunsen // WSI Mitteilungen. – 2024, nr 2, s. 89-97.

 

Celem transformacji w kierunku biogospodarki jest przeciwdziałanie skutkom antropogenicznych zmian klimatycznych. Dla firm oznacza to zmianę materialnej podstawy produkcji. W artykule zastosowano jakościowe podejście badawcze do zbadania konsekwencji procesów produkcyjnych w biogospodarce dla pracowników, którym dotychczas poświęcano jedynie marginalną uwagę. W studiach przypadków z rolnictwa, chemii i farmacji, a także w wywiadach z ekspertami, zidentyfikowano trzy kluczowe wyzwania produkcji bioekonomicznej, które mają bezpośredni wpływ na warunki pracy: ograniczenia normalizacyjne wynikające z „żywej” bazy produkcyjnej, stosunkowo słaba pozycja rynkowa oraz duży niedobór (wykwalifikowanej) siły roboczej. Od pracowników wyzwania te wymagają wysokiego poziomu wiedzy, elastyczności i pracochłonności, w tym utrwalania, a nawet rozszerzania nietypowych stosunków pracy – nie tylko w przypadku naukowców. Wyniki pokazują, że praktyki zawodowe, a także praca nietypowa i wymagająca niskich kwalifikacji to elementy biogospodarki, które dotychczas są powszechnie niedoceniane.

 

2. Arbeitsbedingungen, Gesundheit und Erschöpfung bei Krankenpflegekräften in Deutschland / Alfons Hollederer, Dennis Mayer // WSI Mitteilungen. – 2024, nr 3, s. 219-227.

 

Pielęgniarki są w grupie wysokiego ryzyka wypalenia zawodowego. W Niemczech wśród pielęgniarek brakuje badań nad sytuacją pracy i zdrowia oraz profilaktyką. Dotyczy to zwłaszcza asystentów pielęgniarskich. W artykule przedstawiono wyniki badania przeprowadzonego na podstawie reprezentatywnego badania zatrudnienia BIBB/BAuA 2018. Spośród 20 012 ankietowanych osób zatrudnionych 532 pracowało jako specjaliści w dziedzinie pielęgniarstwa, a 153 jako asystenci pielęgniarscy. Częste występowanie wyczerpania fizycznego i emocjonalnego zgłaszało 37,1% specjalistów i 21,6% personelu pomocniczego. Analizy regresji logistycznej wykazały, że pielęgniarki, które często znajdowały się w sytuacjach stresujących emocjonalnie, częściej doświadczały wyczerpania fizycznego i emocjonalnego. Większa intensywność pracy zwiększała także prawdopodobieństwo wystąpienia wyczerpania fizycznego i emocjonalnego. Jako ważny czynnik ochronny uznano wsparcie społeczne. Ogólnie rzecz biorąc, odnotowuje się ambiwalentne wyniki w zakresie wymagań pracy i zasobów oraz uwidacznia się wysokie ryzyko wypalenia zawodowego.

 

3. Arbeitsplatzverluste bei Menschen mit Schwerbehinderung während der Covid-19-Pandemie / Karsten Ingmar Paul, Alfons Hollederer // WSI Mitteilungen. – 2024, nr 3, s. 201-209.

 

W artykule przedstawiono wyniki badania przeprowadzonego przez autorów, w ramach którego sprawdzano, czy znaczny stopień niepełnosprawności zwiększa prawdopodobieństwo utraty pracy w ciągu dwóch lat pandemii Covid-19 (2020/2021) oraz czy inne cechy osobowe mogą być celem procesów dyskryminacyjnych ( pochodzenie migracyjne, brak wykształcenia zawodowego, wiek, płeć) łagodziły wpływ statusu niepełnosprawności. Do analizy wykorzystano dane Panelu Rynku Pracy i Ubezpieczeń Społecznych (PASS) Instytutu Badań Rynku Pracy i Zawodów. Wyniki wykazały, że oficjalnie uznana ciężka niepełnosprawność, brak przeszkolenia zawodowego oraz obecność pochodzenia migracyjnego znacząco zwiększały prawdopodobieństwo utraty pracy w czasie pandemii. Oprócz wpływu pochodzenia migracyjnego wspomniane skutki wystąpiły dopiero w 2021 r., a nie w 2020 r. Ponadto można zidentyfikować efekt interakcji pomiędzy znacznym stopniem niepełnosprawności a pochodzeniem migracyjnym.

 

4. Betriebliche Gesundheit von Sozialarbeiter*innen in der Wohnungslosenhilfe / Alfons Hollederer, Mareike Hüther // WSI Mitteilungen. – 2024, nr 3, s. 228-235.

 

Kontekst pracy polegający na pomaganiu bezdomnym wiąże się ze szczególnymi zagrożeniami dla zdrowia zawodowego, w tym wypaleniem zawodowym, dla pracowników socjalnych. W artykule przedstawiono wyniki badania jakościowego, w ramach którego przeprowadzono wywiady z sześcioma pracownikami socjalnymi z dwóch agencji pomocy bezdomnym w Kassel na temat wymagań i zasobów pracy. W rozmowach kierowanych zgłaszają złożone wymagania, dużą liczbę spraw i brak personelu. Istnieją również poważne przeszkody biurokratyczne i strukturalne. Treść pracy jest emocjonalnie stresująca dla pracowników socjalnych. Aby uchronić się przed stresem, opracowali różnorodne strategie radzenia sobie. Szczególnie ważna jest umiejętność wyróżniania się w trakcie pracy i po niej. Promocja zdrowia w firmie i nadzór są postrzegane jako pomocne. Wsparcie społeczne w pracy jest dla respondentów ważne. Młodsi pracownicy socjalni częściej stykają się z konfliktami ról, a kobiety z sytuacjami konfliktowymi. Pandemia Covid-19 zwiększyła obciążenie pracą. Ważne jest wzmocnienie zasobów i zmniejszenie obciążeń zdrowotnych, aby zarówno system wsparcia, jak i pracownicy socjalni mogli nadal działać.

 

5. Exposure to economic distress during pregnancy and birth outcomes / Mevlude Akbulut-Yuksel [et al.] // Journal of Labor Research. – 2024, nr 1, s. 1-29.

 

W artykule poważny kryzys gospodarczy w Turcji w latach 2008-2009 wykorzystano jako quasi-eksperyment mający na celu ocenę wpływu pogorszenia się warunków ekonomicznych w czasie ciąży na masę urodzeniową. Korzystając z danych dotyczących historii urodzeń z fal Badania stanu zdrowia demograficznego z lat 2008 i 2013, stwierdzamy, że kryzys gospodarczy spowodował spadek masy urodzeniowej w Turcji, szczególnie dotykając dzieci urodzonych przez matki o niższym poziomie wykształcenia. Co więcej, istnieje procykliczna zależność pomiędzy poziomem dochodów prowincji a masą urodzeniową dzieci urodzonych przez matki o niższym poziomie wykształcenia. Zależność ta jest jednak istotna statystycznie jedynie w okresie kryzysu. Wyniki te podkreślają, jak ograniczenia ekonomiczne, na jakie nałożone są matki o niższym statusie społeczno-ekonomicznym podczas kryzysów ekonomicznych, mogą negatywnie wpływać na wyniki porodów. Ponadto badamy zmiany w zachowaniach związanych z dzietnością i stwierdzamy spadek wskaźników urodzeń w czasie kryzysu, szczególnie w prowincjach znajdujących się w niekorzystnej sytuacji ekonomicznej. W związku ze spadkiem dzietności obserwujemy także zmniejszoną skłonność do aborcji w okresie kryzysu. Ogólnie rzecz biorąc, ustalenia te podkreślają znaczenie zrozumienia, w jaki sposób kryzysy gospodarcze wpływają na zdrowie niemowląt oraz potrzebę ukierunkowanych interwencji w celu wsparcia bezbronnych grup społecznych, a także zajęcia się podstawowymi dysproporcjami społeczno-ekonomicznymi w celu złagodzenia ich wpływu na dobrostan niemowląt.

 

6. Firm responses to a more generous insurance against high sick pay costs / Caroline Hall, Linus Liljeberg, Erica Lindahl // Labour Economics. – 2024, nr 86, s. 102477.

 

W artykule zbadano, jak firmy reagują na bardziej hojne ubezpieczenie od wysokich kosztów zasiłków chorobowych. Wykorzystujemy reformę, która wprowadziła różne progi zwrotu kosztów ubezpieczenia w zależności od wielkości firmy. Porównując na przestrzeni czasu pracowników mniejszych firm z pracownikami dużych firm, oceniamy skutki reformy. Znajdujemy dowody na wzrost absencji w firmach średniej wielkości (średnio 42 pracowników), ale nie w mniejszych firmach. Nasze wyniki sugerują, że ta rozbieżność może wynikać z wyższych kosztów produkcji związanych z absencjami w mniejszych firmach. Szacowany pozytywny efekt w firmach średniej wielkości wynika z nowych pracowników. Pracownicy ci nie są wybierani inaczej, ale prawdopodobieństwo separacji w następnym roku jest mniejsze, jeśli zgłosili chorobę. Sugeruje to, że hojność ubezpieczenia wpływała na prawdopodobieństwo separacji związanej z ujawnioną nieobecnością.

 

7. Gefahren einer sozialpolitischen Zeitenwende und sinnvolle Alternativen / Christoph Butterwegge // Soziale Sicherheit. – 2024, nr 6, s. 18-23.

 

Zwrot w polityce społecznej i rozsądne alternatywy – propozycja utworzenie powszechnego, jednolitego i solidarnego ubezpieczenia obywatelskiego.

 

8. Gesundheitliche Chancengleichheit in der Gesundheitspolitik und Gesundheitssystemgestaltung / Thomas Gerlinger // WSI Mitteilungen. – 2024, nr 3, s. 163-171.

 

W ostatnich latach zmniejszanie nierówności zdrowotnych zyskało na znaczeniu jako kwestia polityki zdrowotnej. Jest to widoczne przede wszystkim w obszarze promocji i profilaktyki zdrowia. Istnieje jednak sprzeczność pomiędzy retoryką zapobiegania a rzeczywistością zapobiegania: wiele zamierzonych ulepszeń nie znalazło jeszcze odzwierciedlenia w praktyce lub zostało odzwierciedlonych w praktyce jedynie w niewystarczającym stopniu. Utrzymują się deficyty i wady strukturalne. Jeśli chodzi o opiekę zdrowotną, Niemcy charakteryzują się ogólnie dobrym dostępem do placówek opieki zdrowotnej. Istnieją jednak również istotne braki w opiece, którym towarzyszą nierówności w dostępie, a co za tym idzie ograniczenia równych szans zdrowotnych. Przyczyny deficytów leżą przede wszystkim w silnych, szczególnie ekonomicznych, partykularnych interesach, w trwałości ustalonych instytucji oraz w złożoności potrzeby zmian.

 

9. Immigration and labour market flows / Andri Chassamboulli [et al.] // Labour Economics. – 2024, nr 86, s. 102454.

 

Dokumentujemy fakty dotyczące wskaźników przejścia na rynek pracy imigrantów i tubylców we Francji, Hiszpanii i USA w latach 2003–2018. Stwierdzamy duże różnice w porównaniu przejść na rynek pracy imigrantów i tubylców we wszystkich trzech Państwa. Różnice między rdzennymi imigrantami we wskaźnikach przejścia nie są równe dla wszystkich narodowości imigrantów w każdym okręgu i nie można ich wytłumaczyć różnicami w składzie pod względem zauważalnych cech, takich jak wykształcenie, wiek, sektor lub zawód. Nasze wyniki wskazują, że inne czynniki, takie jak możliwość przenoszenia kapitału ludzkiego, dyskryminacja, rodzaj migracji i biegłość językowa, są ważniejszymi determinantami funkcjonowania imigrantów na rynku pracy. Pomimo różnic pomiędzy trzema krajami, stosując model VAR, znajdujemy wspólny stylizowany fakt: napływ pracowników zagranicznych ma słaby i w większości nieistotny wpływ na wskaźniki znajdowania pracy i przerywania pracy przez tubylców.

 

10. The independent contractor workforce: new evidence on its size and composition and ways to improve its measurement in household surveys / Katharine G. Abraham [et al.] // Industrial and Labor Relations Reviev. – 2024, nr 3, s. 336-365.

 

Brak jest dobrych danych na temat wielkości i składu siły roboczej niezależnych wykonawców. Autorzy przeprowadzili serię grup fokusowych, aby dowiedzieć się, jak niezależni wykonawcy mówią o swojej pracy. Na podstawie tych ustaleń zaprojektowali i przeprowadzili ankietę telefoniczną, aby uzyskać dokładniejsze i pełniejsze informacje na temat niezależnych wykonawców. Mniej więcej 1 na 10 pracowników, którzy początkowo zgłosili, że pracują dla pracodawcy na jednym lub większej liczbie stanowisk (i w związku z tym zostali zakwalifikowani jako pracownicy), był niezależnym wykonawcą na co najmniej jednym z tych stanowisk. Uwzględnienie tych błędnie zakodowanych pracowników w szacunkach dotyczących głównych ustaleń dotyczących pracy niemal podwaja odsetek niezależnych wykonawców, wynoszący około 15% wszystkich pracowników. Uwzględnienie tych pracowników istotnie zmienia profil demograficzny kadry niezależnych wykonawców. Sondowanie w ankietach gospodarstw domowych w celu wyjaśnienia umowy o pracę pracownika i zidentyfikowania wszystkich prac w niepełnym wymiarze godzin ma kluczowe znaczenie dla dokładnego pomiaru pracy niezależnego wykonawcy.

 

11. Inter-industry wage differentials in China: evidence from a correlated random effect model / Xu Lin, Wei Xiong // Journal of Labor Research. – 2024, nr 1, s. 30-57.

 

Określiliśmy skorelowany model efektu losowego w celu zbadania różnic w wynagrodzeniach między branżami przy użyciu małej próbki danych panelowych na poziomie chińskiej firmy. Zauważyliśmy, że pracownicy w branży nieruchomości oraz w branży komputerowej i oprogramowania cieszą się wyższym wynagrodzeniem, a firmy zlokalizowane na obszarach zachodnich płacą mniej. Wielkość firmy i wskaźnik, że dyrektor generalny posiada również stanowisko dyrektora generalnego, są pozytywnie powiązane z zarobkami, podczas gdy roczne wynagrodzenie menedżera wysokiego szczebla, akcje posiadane przez dyrektora generalnego oraz niski poziom kapitału ludzkiego siły roboczej negatywnie wpływają na płace . Uważamy, że rentowność firmy nie wpływa na średnie roczne wynagrodzenie.

 

12. Kinderarmut sinkt markant, Altersarmut auf dem Vormarsch / Ulrich Schneider // Soziale Sicherheit. – 2024, nr 6, s. 14-17.

 

Ubóstwo dzieci znacząco spada, wzrasta ubóstwo osób w starszym wieku – nowe dane na temat ubóstwa za 2023 rok.

 

13. KI und der wandel von angestelltenarbeit / Thomas Lühr, Tobias Kämpf // WSI Mitteilungen. – 2024, nr 2, s. 98-106.

 

W artykule dokonano analizy transformacji pracy umysłowej na tle transformacji cyfrowej. Punktem wyjścia jest gwałtowny wzrost automatyzacji charakteryzujący się rozszerzonymi możliwościami wykorzystania sztucznej inteligencji (AI). Na podstawie ustaleń empirycznych analizowane są trendy zmian jakościowych w pracy, zarówno z perspektywy użytkownika w typowych obszarach pracy biurowej, jak i z perspektywy wysoko wykwalifikowanych programistów i wdrażaczy nowych rozwiązań AI. Ogólnie rzecz biorąc, zaobserwowano zmianę strukturalną w pracy umysłowej, która niesie nie tylko ryzyko utraty pracy, ale także potencjał do podnoszenia kwalifikacji i podnoszenia kwalifikacji, a także objawia się w świadomości pracowników. Z punktu widzenia polityki pracy istnieją podejścia, które otwierają drogę do przyszłościowej strategii w zakresie zrównoważonej restrukturyzacji zatrudnienia.

 

14. Leistungsminderungen im Bürgergeld in Theorie und Praxis / Johannes Greiser, André Oberdieck // Soziale Sicherheit. – 2024, nr 6, s. 24-30.

 

Obniżki świadczeń obywatelskich w teorii i praktyce.

 

15. Linke Sozialpolitik – Warum sie derzeit kaum verfängt / Philipp Nixdorf // Soziale Sicherheit. – 2024, nr 5, s. 15-19.

 

Lewicowa polityka społeczna.

 

16. Litigating the algorithmic boss in the EU: a (legally) feasible and (strategically) attractive option for trade unions? / Giovanni Gaudio // The International Journal of Comparative Labour Law and Industrial Relations. – 2024, nr 1, s. 91-130.

 

Pracownicy podlegający zarządzaniu algorytmicznemu, zarówno w przypadku pracy za pośrednictwem platform internetowych, jak i w konwencjonalnych warunkach zatrudnienia, często borykają się z luką w sprawiedliwości w egzekwowaniu swoich praw ze względu na nieprzejrzystość charakteryzującą większość zautomatyzowanych algorytmicznych procesów decyzyjnych. W artykule tym dowodzi się, że związki zawodowe znajdują się w bardziej korzystnej sytuacji niż indywidualni pracownicy, jeśli chodzi o wypełnienie tej luki w wymiarze sprawiedliwości w drodze sporu sądowego, zwłaszcza gdy dostępne są mechanizmy dochodzenia roszczeń zbiorowych. Staje się to jednak możliwe dopiero wtedy, gdy system prawny będzie sprzyjał tego typu sporach sądowych. W tym artykule dokonano analizy trzech dziedzin prawa na szczeblu UE, w których prawdopodobieństwo naruszenia przysługujących im praw jest większe za pomocą narzędzi zarządzania algorytmicznego, w celu oceny, czy promowanie rozstrzygania sporów algorytmicznych na mocy prawa UE jest prawnie wykonalne dla związków zawodowych. Nawet jeśli ramy prawne sprzyjają tego typu sporach sądowych, nie można automatycznie oczekiwać, że związki zawodowe będą częściej do nich sięgać, aby lepiej egzekwować prawa pracowników objętych urządzeniami zarządzania algorytmicznego. Poprzednie badania pokazują, że związki zawodowe tradycyjnie chętnie zwracają się do sporów sądowych tylko wtedy, gdy są w stanie powiązać je ze swoimi szerszymi strategiami. W artykule zasugerowano, że może się tak zdarzyć w przypadku pracodawców stosujących zarządzanie algorytmiczne.

 

17. Modern slavery in liner shipping: an empirical analysis of corporate statements / Maxim Usynin // The International Journal of Comparative Labour Law and Industrial Relations. – 2024, nr 1, s. 1-36.

 

Praca przymusowa stanowi powszechne ryzyko dla pracowników branży morskiej. Tradycyjne podejścia do rozwiązania tego problemu opierają się na zasadach jurysdykcji państwa bandery i państwa portu, pozostawiając znaczny margines swobody politycznej w postępowaniu w przypadku naruszeń praw pracowniczych. W artykule zbadano, czy prywatne mechanizmy egzekwowania prawa w postaci działań deliktowych mogą odegrać rolę w zabezpieczeniu praw pracowniczych pracowników i zapewnieniu im dostępu do środków odwoławczych. W oparciu o najnowsze orzecznictwo bada możliwość egzekwowania obowiązku staranności zawartego w materiałach spółki, w szczególności rosnącej liczby rocznych raportów korporacyjnych. W artykule wykorzystano materiał empiryczny, jakim są oświadczenia publikowane przez przedsiębiorstwa żeglugowe w ramach brytyjskiej ustawy o współczesnym niewolnictwie [MSA]. Oprócz opisowych obserwacji dotyczących zgodności, w badaniu przeprowadzono analizę treści stwierdzeń, starając się zidentyfikować wzorce raportowania i najlepsze praktyki branżowe. W końcowej części artykułu zbadano, czy zobowiązania korporacyjne określone w oświadczeniach dotyczących współczesnego niewolnictwa mogą stanowić podstawę odpowiedzialności deliktowej. Na podstawie danych empirycznych z badania wynika, że stwierdzenia te nie dają wystarczających podstaw do pociągnięcia firm do odpowiedzialności za naruszenia praw pracowniczych.

 

18. Die neue Beschäftigung zur Probe / Rolf Winkel // Soziale Sicherheit. – 2024, nr 5, s. 20-24.

 

Beneficjenci renty częściowej i całkowitej mogą spróbować wrócić do pracy od 1 stycznia 2024 r. – bez obaw, że naruszą swoją rentę inwalidzką. W artykule wyjaśnimy, jak to zrobić i na co należy zwrócić uwagę.

 

19. Organized labor, labor market imperfections, and employer wage premia / Sabien Dobbelaere [et al.] // Industrial and Labor Relations Reviev. – 2024, nr 3, s. 396–427.

 

W tym artykule zbadano, w jaki sposób negocjacje zbiorowe prowadzone przez związki zawodowe i współdecydowanie w miejscu pracy za pośrednictwem rad zakładowych odnoszą się do niedoskonałości rynku pracy oraz jak niedoskonałości rynku pracy odnoszą się do premii płacowych pracodawcy. Na podstawie reprezentatywnych danych niemieckich zakładów pracy za lata 1999–2016 autorzy dokumentują, że 70% pracodawców płaci wynagrodzenie poniżej krańcowego produktu dochodowego z pracy, a 30% powyżej tego poziomu. Wyniki pokazują ponadto, że częstość występowania obniżek płac jest znacznie mniejsza, gdy obecna jest zorganizowana siła robocza, a stosunek płac do krańcowego produktu stanowiącego dochód z pracy jest znacznie większy. Wreszcie autorzy dokumentują ścisły związek pomiędzy niedoskonałościami rynku pracy a średnią premią płacową pracodawcy, czyli różnicami płacowymi pomiędzy pracodawcami skorygowanymi o sortowanie pracowników.

 

20. Pflegenotstand in der Altenpflege: Exit, Voice und Loyalty / Saara Inkinen, Wolfgang Schroeder // WSI Mitteilungen. – 2024, nr 3, s. 210-218.

 

Niemcy cierpią na dotkliwy niedobór personelu pielęgniarskiego, szczególnie w obszarze opieki geriatrycznej. Istniejący „niedobór opieki” jest nie tylko obciążeniem w opiece nad osobami starszymi, ale także pogłębia stresujące warunki pracy, brak uznania i presję na racjonalizację w codziennej opiece. Na tym tle w artykule zbadano reakcje pielęgniarek geriatrycznych na „kryzys opiekuńczy”, wykorzystując kategorie wyjścia (emigracja), głosu (sprzeczność) i lojalności (lojalność). Na podstawie dwóch badań ilościowych i pogłębionych wywiadów jakościowych dowodzi się, że wybór pomiędzy różnymi sposobami działania charakteryzuje się ambiwalencją. Ta ambiwalencja prowadzi do preferowania opcji wyjścia i lojalności kosztem głosu.

 

21. Reconsidering occupational internal labor markets: incidence and consequences / Paul Osterman // Industrial and Labor Relations Reviev. – 2024, nr 3, s. 366-395.

 

Jakie są przydatne sposoby charakteryzowania różnych systemów zatrudnienia? W tym artykule powracamy do starszej koncepcji, czyli wewnętrznych rynków pracy (ILM). Tradycyjne założenie charakteryzowało ILM jako rdzeń rynku pracy, ale obecne myślenie dowodzi, że ILM uległy zniszczeniu. Przeprowadzono jednak niewiele bezpośrednich pomiarów, a oba punkty widzenia opierały się na wskaźnikach zastępczych lub studiach przypadków. Autor wykorzystuje nowe badanie przeprowadzone wśród zatrudnionych pracowników w USA, aby oszacować częstość występowania ILM i stwierdza, że od 25 do 40% dorosłych pracowników pracuje w ILM. Następnie artykuł rozwija teorię dotyczącą praktyk ILM, teorię opartą na idei komplementarnych wiązek praktyk związanych z zasobami ludzkimi, i zadaje pytanie, jakie są korelaty bycia w ILM. Wyniki pokazują, że chociaż płace w ILM nie są wyższe niż płace w innych krajach, ILM są ogólnie pozytywnie powiązane z innymi aspektami jakości pracy i postaw.

 

22. Regulating algorithmic management at work in the European Union: data protection, non-discrimination and collective rights / Antonio Aloisi // The International Journal of Comparative Labour Law and Industrial Relations. – 2024, nr 1, s. 37-70.

 

W ostatnich latach pracodawcy powszechnie przyjęli praktyki zarządzania algorytmicznego w celu monitorowania pracy zdalnej, analizowania zachowania kandydatów podczas rozmów kwalifikacyjnych, oceniania wyników pracowników i obliczania korekt wynagrodzeń. W rezultacie pogorszyła się sytuacja pracowników podlegających nadrzędnej władzy menedżerów. Przepisy dotyczące ochrony zatrudnienia uznają znaczenie ograniczania jednostronnej swobody decyzyjnej pracodawcy poprzez wykorzystanie kilku czynników kontrolujących. Jednak tradycyjne bariery ochronne zostały obecnie wyparte przez transformacyjny wpływ technologii opartych na danych. W odpowiedzi na to wyzwanie można pragmatycznie dostosować kilka środków wdrożonych przez Unię Europejską (UE), aby ograniczyć rozwój uprawnień w zakresie zarządzania w oparciu o sztuczną inteligencję. Stosując podejście wielowymiarowe, antycypacyjne i partycypacyjne, w niniejszym artykule integrowano zasady merytoryczne i proceduralne, które przyczyniają się do przywrócenia równowagi asymetrii informacyjnych w miejscach pracy, a także oceniano skuteczność tych zasad. Analizując orzecznictwo, decyzje administracyjne i zmiany legislacyjne, omówiono także wzajemnie wzmacniający się związek między ochroną danych a środkami antydyskryminacyjnymi, dzięki któremu zautomatyzowane decyzje są dokumentowalne i podlegają zaskarżeniu. Oprócz taktyki defensywnej w artykule tym wzywa się do zaangażowania przedstawicieli pracowników we współprojektowanie cyfrowych polityk w zakresie zasobów ludzkich. Ponieważ dane mają charakter relacyjny, organy zbiorowe mają wyjątkową możliwość wymiany informacji, podnoszenia świadomości i wnoszenia roszczeń, aby zapobiegać niewłaściwemu stosowaniu algorytmów.

 

23. Regulating platform work in the UK and Italy: politics, law and political economy / Alessio Bertolini // The International Journal of Comparative Labour Law and Industrial Relations. – 2024, nr 1, s. 131-154.

 

Pojawienie się gospodarki platformowej stwarza ważne wyzwanie dla istniejących systemów prawa pracy na całym świecie. Różne kraje reagują na to wspólne wyzwanie różnymi środkami legislacyjnymi, począwszy od dostosowania po ponowne regulacje. W tym artykule przeanalizowano reakcję polityczną na rozprzestrzenianie się pracy za pośrednictwem platform internetowych w Wielkiej Brytanii i Włoszech, krajach o zupełnie odmiennych ramach prawa pracy oraz kontrastujących instytucjach politycznych i regulacyjnych. Te dwa kraje odmiennie zareagowały na pojawienie się gospodarki platformowej. Przyjmując podejście interdyscyplinarne, w artykule wykorzystano teorie z nauk politycznych i porównawczej ekonomii politycznej, aby wyjaśnić różne zaobserwowane skutki regulacyjne. W szczególności argumentuje się, że wyniki polityki i ustawodawstwa można wyjaśnić względną siłą aktorów politycznych i grup interesu, które z kolei są kształtowane przez krajowy system partii politycznych i istniejące ramy stosunków pracy.

 

24. The Requirement of fair negotiation (Gebot des fairen Verhandelns) and the principle of undue influence in German and US employment law / Hannah Michels // The International Journal of Comparative Labour Law and Industrial Relations. – 2024, nr 1, s. 71-90.

 

Niemiecki Federalny Sąd Pracy (BAG) w swoich postanowieniach z 24 lutego 2022 r. i 7 lutego 2019 r. orzekł, że niemieckie sądy pracy przy ocenie ważności umów o wypowiedzeniu powinny wziąć pod uwagę, czy doszło do naruszenia wymogu uczciwych negocjacji. Trybunał miał w ten sposób na celu poprawę ochrony pracowników, na których pracodawca wywierał niewłaściwą presję, aby zawarli umowę o rozwiązaniu umowy o pracę. Można przypuszczać, że zasada nadmiernego wpływu w amerykańskim prawie umów spełnia porównywalną funkcję. W artykule dokonano analizy decyzji BAG, a następnie poruszono kwestię porównywalności pojęć prawnych. Ponieważ pojęcie i zakres bezprawnego wpływu nie są łatwe do zrozumienia, przeanalizowano definicję w orzecznictwie amerykańskim oraz praktyczne zastosowanie pojęcia prawnego. Na podstawie tej analizy w artykule rozważono, czy amerykański sąd cywilny rozstrzygnąłby sprawę BAG w taki sam sposób. Z artykułu wynika, że zasady prawa niemieckiego i amerykańskiego prowadzą do podobnych rezultatów.

 

25. Soziale Determinanten der Gesundheit und der gesundheitlichen Versorgung / Julia Roick, Matthias Richter // WSI Mitteilungen. – 2024, nr 3, s. 180-185.

 

W artykule dokonano przeglądu kontekstu nierówności zdrowotnych, które – co jest obecnie niekwestionowane – występują także w Niemczech, choć kraj ten posiada kompleksowy system zabezpieczenia społecznego i opieki medycznej. Uwarunkowania społeczne mogą wpływać na zdrowie poprzez różne czynniki pośredniczące. Różnice w opiece medycznej w istotny sposób wyjaśniają nierówności w zdrowiu. Wyniki wcześniejszych badań wykazały, że nierówności społeczne w dostępie do systemu opieki zdrowotnej wynikają przede wszystkim z czynników strukturalnych, natomiast nierówności w korzystaniu z opieki zdrowotnej wynikają przede wszystkim z czynników osobistych. Środki polityki zdrowotnej powinny być skierowane do grup osób o utrudnionym dostępie do systemu opieki zdrowotnej lub o ograniczonym korzystaniu z usług zdrowotnych.

 

26. Soziale Ungleichheiten in der gesundheitlichen Versorgung / Siegfried Geyer // WSI Mitteilungen. – 2024, nr 3, s. 186-192.

 

W artykule dokonano przeglądu aktualnego stanu badań nad zakresem, w jakim dostęp do jakość i korzystanie z opieki medycznej charakteryzuje się nierównościami społecznymi. Nierówności społeczne w opiece medycznej są zwykle badane w oparciu o trzy różne kierunki badań. W przypadku Niemiec bariery w ambulatoryjnej opiece zdrowotnej zgłaszano wraz z przynależnością do ustawowego lub prywatnego systemu ubezpieczeń, przy czym badania te dotyczą schorzeń mniej dotkliwych i podlegających odroczeniu. Tylko jedna dotyczy dostępu do opieki szpitalnej, ale nie znaleziono dowodów na istnienie różnic społecznych. W przypadku Niemiec nie przeprowadzono badań dotyczących różnic społecznych w jakości opieki medycznej. W przypadku USA dostępne są dowody wskazujące, że w ramach danego systemu ubezpieczeń mogą wystąpić różnice społeczne, ale istnieją również różnice w jakości opieki pomiędzy systemami ubezpieczeń. W przeciwieństwie do różnic czysto systemowych, wykorzystanie opieki zdrowotnej zależy od kombinacji czynników systemowych i indywidualnych decyzji.

 

27. Die sozialkompensatorische Funktion des kommunalen Öffentlichen Gesundheitsdienstes bei Kindern / Simone Weyers // WSI Mitteilungen. – 2024, nr 3, s. 193-200.

 

Ochrona zdrowia, promocja zdrowia/profilaktyka i zarządzanie zdrowiem to obszary odpowiedzialności publicznej służby zdrowia (ÖGD) na szczeblu federalnym, stanowym i lokalnym. W związku z nierównościami zdrowotnymi wśród ludności ÖGD działa w sposób społecznie kompensacyjny. Celem artykułu jest ocena, w jakim stopniu w ostatnim czasie ta funkcja ÖGD jest realizowana. Odbywa się to na przykładzie miejskich władz ds. zdrowia i ze szczególnym uwzględnieniem zdrowia dzieci. W pierwszej kolejności autorka porusza tematy wczesnej pomocy, egzaminów wstępnych do szkół, egzaminów przedszkolnych, profilaktyki grupowej i społecznej promocji zdrowia. Uzupełniają to aspekty podnoszone przez osoby zajmujące stanowiska kierownicze w miejskim wydziale zdrowia: niedobór wykwalifikowanych pracowników, dostęp i fakty. Ogólnie rzecz biorąc, społeczna praca wyrównawcza ÖGD stanęła przed poważnymi wyzwaniami, zawsze jednak istniały sposoby dotarcia do bezbronnych grup osób. Autor postuluje dalszy rozwój i poszerzanie tych ścieżek. Dowody oparte na dowodach, zwłaszcza na styku nauki i praktyki, są priorytetem.

 

28. Sozioökonomischer Status und Gesundheit / Jens Hoebel, Stephan Müters // WSI Mitteilungen. – 2024, nr 3, s. 172-179.

 

W artykule przedstawiono zarys sytuacji dotyczącej danych oraz wybrane wnioski dotyczące związku pomiędzy statusem społeczno-ekonomicznym a stanem zdrowia w Niemczech. W ostatnich dziesięcioleciach sytuacja w zakresie danych znacznie się poprawiła. Istnieje wyraźny gradient społeczny, charakteryzujący się niższymi oczekiwaniami zdrowotnymi i większym ryzykiem chorób w przypadku osób o niższej pozycji społeczno-ekonomicznej. Tę nierówność zdrowotną można zaobserwować już w dzieciństwie i okresie dojrzewania, co ostatecznie znajduje odzwierciedlenie we wcześniejszej umieralności w grupach znajdujących się w niekorzystnej sytuacji społeczno-ekonomicznej. Postęp w zakresie danych jest ewidentny w tym, że nierówności w zdrowiu można obecnie opisywać w całym kraju dla różnych etapów życia, można badać trendy czasowe w dłuższych okresach i dokonywać porównań międzynarodowych. Coraz częściej wykorzystuje się także dane wtórne w celu uzupełnienia luk w danych na temat nierówności w zdrowiu, na przykład poprzez łączenie danych na poziomie przestrzennym. Z punktu widzenia autorów istnieje potencjał dalszej poprawy sytuacji danych w Niemczech, szczególnie w odniesieniu do danych dotyczących umieralności przyczynowo-skutkowej i możliwości powiązania ich z danymi społeczno-ekonomicznymi na poziomie indywidualnym.

 

29. Tarifpolitischer Jahresbericht 2023: offensive tarifpolitik angesichts anhaltend hoher inflationsraten / Thorsten Schulten // WSI Mitteilungen. – 2024, nr 2, s. 120-130.

 

Aktualny roczny raport taryfowy z archiwum taryfowego WSI zawiera szczegółową analizę rundy taryfowej 2023 z przeglądem zapotrzebowania i uzgodnień oraz kalkulacją rocznych podwyżek taryfowych. W 2023 r. płace wynikające z układów zbiorowych wzrosły średnio o 5,5%. Przy stopie inflacji wynoszącej 5,9% siła nabywcza pracowników uczestniczących w negocjacjach zbiorowych była w 2023 r. prawie gwarantowana. Jednocześnie nadal pozostaje sporo do nadrobienia, biorąc pod uwagę spadek siły nabywczej w poprzednich latach 2021 i 2022. Biorąc pod uwagę ponowny spadek inflacji, związki zawodowe wzywają do bardziej znaczących podwyżek płac realnych dla pracowników Runda negocjacji zbiorowych w 2024 r.

 

30. Triadic technology configuration: a relational perspective on technologists’ role in shaping cloud-based technologies / Jenna E. Myers // Industrial and Labor Relations Reviev. – 2024, nr 3, s. 307–335.

 

Poprzez badanie etnograficzne technologii monitorowania produkcji autor bada, w jaki sposób relacje między pracownikami, menedżerami i zewnętrznymi technologami wpływają na bieżącą konfigurację technologii opartych na chmurze. Ponieważ technologie te są szeroko sieciowe, oparte na danych i wysoce plastyczne, autor twierdzi, że technolodzy odgrywają coraz ważniejszą rolę. Śledząc kwestie zgłaszane przez pracowników i menedżerów w firmie głównego klienta, badanie pokazuje, że stosunek pracy może wyjaśnić jedynie ograniczony zestaw wyników. Analiza uwzględniająca innowacyjne i ekonomiczne relacje technologów z ich użytkownikami w pełni wyjaśnia, jakie problemy i w jaki sposób są rozwiązywane. W przeciwieństwie do badań, które sugerują, że technolodzy wzmacniają zinstytucjonalizowane wzorce relacji praca–zarządzanie poprzez swoje wybory projektowe, niniejsze badanie pokazuje, że technolodzy są złożonymi aktorami organizacyjnymi o określonych interesach, wartościach i tożsamości. Poprzez rozwój triadycznego modelu relacji autor pokazuje, dlaczego w analizach współczesnych technologii należy uwzględnić technologów.

 

31. Verbesserte ausbildungsbedingungen in der pflege? / Stefan Bär, , Veronica E. Steinweg, Dominik Dauner // WSI Mitteilungen. – 2024, nr 2, s. 131-136.

 

W artykule na tle wprowadzonej w 2020 roku ustawy o zawodach pielęgniarskich w artykule dokonano analizy aktualnej sytuacji poradnictwa zawodowego w szpitalach. Wywiady jakościowe przeprowadzono na oddziale intensywnej terapii niemieckiego podmiotu świadczącego opiekę maksymalną i powiązanej z nim szkoły pielęgniarskiej. Analiza tych wywiadów wskazuje, że zmiany na poziomie regulacyjnym niekoniecznie skutkują zmianami na poziomie organizacyjnym szpitali. W związku z tym na miejscu nie można regularnie realizować wymaganej prawnie proporcji poradnictwa praktycznego, co negatywnie wpływa na jakość szkolenia zawodowego, a jego powodzenie zależy od poszczególnych osób i ich chęci uczestnictwa. Wydaje się, że nowej ustawie o zawodach pielęgniarskich nie towarzyszy strukturalne wzmocnienie poradnictwa zawodowego. Byłoby to jednak pilnie konieczne, aby zająć się prawnie sformułowaną centralną rolą poradnictwa praktycznego w kontekście niedoboru wykwalifikowanych pracowników.

 

32. WSI-Mindestlohnbericht 2024: reale zugewinne durch die umsetzung der europäischen mindestlohnrichtlinie / Malte Lübker, Thorsten Schulten // WSI Mitteilungen. – 2024, nr 2, s. 107-119.

 

Tegoroczny raport WSI dotyczący płacy minimalnej podsumowuje kształtowanie się płacy minimalnej na dzień 1 stycznia 2024 roku. Opiera się na danych z 38 krajów w Europie i za granicą. W Unii Europejskiej płaca minimalna wzrosła średnio o 9,5% w ujęciu nominalnym w porównaniu z rokiem poprzednim, a nawet po uwzględnieniu cen mediana wzrostu wyniosła 2,5%. W 14 z 22 uwzględnionych krajów UE płaca minimalna wzrosła realnie o co najmniej 1%, a w siedmiu o 5% i więcej. W raporcie przypisuje się to również wpływowi unijnej dyrektywy w sprawie płacy minimalnej. Wyjątkiem są Niemcy, gdzie podwyżka prowizji od płacy minimalnej do 12,41 euro nie wystarczyła, aby zrekompensować utratę siły nabywczej. Aby osiągnąć określony w dyrektywie cel wynoszący 60% mediany wynagrodzenia, w 2024 r. w tym kraju konieczna byłaby płaca minimalna na poziomie dobrych 14 euro.

 

33. The young bunch: youth minimum wages and labor market outcomes / Emiel van Bezooijen, Wiljan van den Berge, Anna Salomons // Industrial and Labor Relations Reviev. – 2024, nr 3, s. 428-460.

 

Autorzy szacują wpływ wzrostu płacy minimalnej dla młodych w Holandii na zatrudnienie i zarobki niskopłatnych pracowników, stosując podejście różnic w różnicach ze szczegółowymi danymi administracyjnymi. Ustalenia pokazują, że podwyżka nie ma negatywnego wpływu na liczbę stanowisk pracy ani przepracowanych godzin, a tym samym podnosi ogólne zarobki dotkniętych pracowników. Co więcej, podwyżka płacy minimalnej ma istotne skutki uboczne, odpowiadające za blisko 70% średniego wzrostu płacy doświadczanej przez pracowników. Podczas gdy zatrudnienie rośnie w przypadku umów o pracę na czas określony i tymczasowych, autorzy nie znajdują dowodów na spadek zatrudnienia w innych formach zatrudnienia, ani na substytucję pracy przez pracę. Wyniki na rynku pracy kształtują się najkorzystniej w przypadku pełnoetatowych pracowników zasiedziałych, którzy nie uczestniczą w kształceniu, w związku z czym istnieje mniejsze prawdopodobieństwo, że będą tymczasowo pracować na stanowiskach za minimalną stawkę.